+0 به یه ن / بپسند
از سوگند رئیس جمهوری تا حقوق ملت؛
قسم روحانی؛ فراتر از یک اصل تا یک فصل
رییس جمهور به موجب اصل 121 قانون اساسی سوگند یاد می کند از حقوق ملت حمایت کند. حقوقی که در 24 اصل در فصل سوم برشمرده شده و با انتخابات نیز پیوند می خورد. 
« من قسم خورده ام که پاسدار قانون اساسی باشم». این سخن رییس جمهور روحانی را می توان مهم‌ترین جمله او در مصاحبه تلویزیونی سه شنبه شب و هنگام پاسخ به پرسشی درباره انتخابات پیش رو دانست هر چند آن گونه که انتظار می‌رفت به آن توجه نشده است.
فضای غالب گفت و گو البته درباره اقتصاد ایران در عصر پسابرجام بود و رییس جمهوری که در حال رایزنی درباره تعیین صلاحیت هاست احتمالا ترجیح داده درباره انتخابات به اشاره کوتاهی بسنده کند:
« من به عنوان کسی که مسئولیت اجرای قانون اساسی را بر عهده دارم و قسم خورده ام که پاسدار آن باشم امیدوارم که همه نهادها توجه ویژه ای به قانون داشته باشند و کاری کنیم که انتخابات بسیار شکوهمند با حداکثر مشارکت و رقابت و بهترین وجه که شائبه ای در آن وجود نداشته باشد برگزار شود.
- گاهی خوب کار می کنیم اما به گونه ای عمل می کنیم که در مردم بی خود شائبه ای ایجاد می شود. نباید شائبه مهندسی شدن انتخابات در ذهن هیچ کسی پیش بیاید و در همین راستا همه باید تلاش و فعالیت کنیم.»
استفاده از لفظ « قسم» یا « سوگند» قدری غافل‌گیر کننده بود. چون معمولا رییسان جمهور به اصل 113 اشاره می‌کنند که در آن تصریح شده است:
« پس از مقام رهبری، رییس جمهور عالی ترین مقام رسمی کشور است و مسوولیت اجرای قانون اساسی و ریاست قوه مجریه را جز در اموری که مستقیما به رهبری مربوط می‌شود بر عهده دارد.»
روحانی اما از قسم نامه ای یاد کرد که اصل 123 به آن اختصاص یافته است و در مراسم تحلیف قرائت می‌شود. آیینی که که معمولا فردای امضای حکم ریاست جمهوری (تنفیذ) در مجلس شورای اسلامی برگزار می‌شود.
در سوگندنامه آمده است: «من به عنوان رییس جمهور در پیشگاه قرآن کریم و در برابر ملت ایران به خداوند قادر متعال سوگند یاد می‌کنم که پاسدار مذهب رسمی و نظام جمهوری اسلامی و قانون اساسی کشور باشم و همه استعداد و صلاحیت خویش را در راه ایفای مسوولیت هایی که بر عهده گرفته ام به کار گیرم و خود را وقف خدمت به مردم و اعتلای کشور، ترویج دین و اخلاق، پشتیبانی از حق و گسترش عدالت سازم و از هر گونه خود کامگی بپرهیزم و از آزادی و حرمت اشخاص و حقوقی که قانون اساسی برای ملت شناخته است حمایت کنم.»
در ادامه نیز بر حراست از مرزها و استقلال کشور و امانت داری و پارسایی و فداکاری تاکید می شود.
در حالی که باور غالب از مراسم تحلیف یک آیین تشریفاتی است اما اولا یک اصل کامل قانون اساسی به آن اختصاص یافته است. ثانیا این سوگند در مجلس شورای اسلامی و در جلسه ای در حضور رییس قوه قضاییه و اعضای شورای نگهبان ادا می شود. ثالثا قسم به خداوند در پیشگاه قرآن کریم تعهد شرعی ایجاد می کند.
در نگاه شرعی، سوگند زیر مجموعه وفای به عهد قرار می گیرد و «اوفوا بالعهود» را می توان به منزله لزوم عمل به سوگند نیز دانست. تاکید فقها البته بر این است که قسم حتما به خداوند باشد. در قانون اساسی نیز آمده است :« در پیشگاه قرآن کریم به خداوند قادر متعال سوگند یاد می کنم...»
نکته مهم تر و انگیزه این نوشته اما این است که قسم رییس جمهور تنها مفاد یک اصل نیست زیرا در همین اصل 121 سوگند یاد می کند «ازحقوقی که قانون اساسی برای ملت شناخته است». حقوق ملت اما در قالب یک فصل کامل و شامل 24 اصل در فصل سوم برشمرده شده است.البته چون قسم یاد می کند پاسدار قانون اساسی باشد نه تنها از یک اصل که از یک فصل هم فراتر می رود.
فصل سوم - اصول 19 تا 42- اما به صورت مشخص و مصرح به حقوق ملت اختصاص داده شده است. مواردی از این دست:
«حقوق مساوی مردم ایران از هر قوم و قبیله، حمایت یکسان قانون از زن و مرد، مصونیت جان و مال اشخاص از تعرض، ممنوعیت تفتیش عقاید، آزادی نشریات و مطبوعات مگر در موارد اخلال در مبانی اسلام و حقوق عمومی، ممنوعیت تجسس و استذاق سمع، آزادی احزاب و جمعیت ها، آزادی تشکیل اجتماعات و راه پیمایی به دو شرط بدون حمل سلاح و این که مخل مبانی نباشد و حق انتخاب شغل» و موارد دیگری از این دست.
بنابر این می توان نتیجه گرفت که قسم رییس جمهور روحانی نه ناظر به یک اصل که فراتر از آن و بیشتر معطوف به یک فصل است: فصل سوم؛ حقوق ملت.
یادمان باشد رییس جمهور روحانی تنها در اسم، روحانی نیست. در رسم هم روحانی است و یک مجتهد وقتی تاکید می کند «قسم خورده ام» بیش از دیگران با بار حقوقی این عهد و این تعهد آشناست...
منبع : عصر ایران؛ مهرداد خدیر
قسم روحانی؛ فراتر از یک اصل تا یک فصل
رییس جمهور به موجب اصل 121 قانون اساسی سوگند یاد می کند از حقوق ملت حمایت کند. حقوقی که در 24 اصل در فصل سوم برشمرده شده و با انتخابات نیز پیوند می خورد.
« من قسم خورده ام که پاسدار قانون اساسی باشم». این سخن رییس جمهور روحانی را می توان مهم‌ترین جمله او در مصاحبه تلویزیونی سه شنبه شب و هنگام پاسخ به پرسشی درباره انتخابات پیش رو دانست هر چند آن گونه که انتظار می‌رفت به آن توجه نشده است.
فضای غالب گفت و گو البته درباره اقتصاد ایران در عصر پسابرجام بود و رییس جمهوری که در حال رایزنی درباره تعیین صلاحیت هاست احتمالا ترجیح داده درباره انتخابات به اشاره کوتاهی بسنده کند:
« من به عنوان کسی که مسئولیت اجرای قانون اساسی را بر عهده دارم و قسم خورده ام که پاسدار آن باشم امیدوارم که همه نهادها توجه ویژه ای به قانون داشته باشند و کاری کنیم که انتخابات بسیار شکوهمند با حداکثر مشارکت و رقابت و بهترین وجه که شائبه ای در آن وجود نداشته باشد برگزار شود.
- گاهی خوب کار می کنیم اما به گونه ای عمل می کنیم که در مردم بی خود شائبه ای ایجاد می شود. نباید شائبه مهندسی شدن انتخابات در ذهن هیچ کسی پیش بیاید و در همین راستا همه باید تلاش و فعالیت کنیم.»
استفاده از لفظ « قسم» یا « سوگند» قدری غافل‌گیر کننده بود. چون معمولا رییسان جمهور به اصل 113 اشاره می‌کنند که در آن تصریح شده است:
« پس از مقام رهبری، رییس جمهور عالی ترین مقام رسمی کشور است و مسوولیت اجرای قانون اساسی و ریاست قوه مجریه را جز در اموری که مستقیما به رهبری مربوط می‌شود بر عهده دارد.»
روحانی اما از قسم نامه ای یاد کرد که اصل 123 به آن اختصاص یافته است و در مراسم تحلیف قرائت می‌شود. آیینی که که معمولا فردای امضای حکم ریاست جمهوری (تنفیذ) در مجلس شورای اسلامی برگزار می‌شود.
در سوگندنامه آمده است: «من به عنوان رییس جمهور در پیشگاه قرآن کریم و در برابر ملت ایران به خداوند قادر متعال سوگند یاد می‌کنم که پاسدار مذهب رسمی و نظام جمهوری اسلامی و قانون اساسی کشور باشم و همه استعداد و صلاحیت خویش را در راه ایفای مسوولیت هایی که بر عهده گرفته ام به کار گیرم و خود را وقف خدمت به مردم و اعتلای کشور، ترویج دین و اخلاق، پشتیبانی از حق و گسترش عدالت سازم و از هر گونه خود کامگی بپرهیزم و از آزادی و حرمت اشخاص و حقوقی که قانون اساسی برای ملت شناخته است حمایت کنم.»
در ادامه نیز بر حراست از مرزها و استقلال کشور و امانت داری و پارسایی و فداکاری تاکید می شود.
در حالی که باور غالب از مراسم تحلیف یک آیین تشریفاتی است اما اولا یک اصل کامل قانون اساسی به آن اختصاص یافته است. ثانیا این سوگند در مجلس شورای اسلامی و در جلسه ای در حضور رییس قوه قضاییه و اعضای شورای نگهبان ادا می شود. ثالثا قسم به خداوند در پیشگاه قرآن کریم تعهد شرعی ایجاد می کند.
در نگاه شرعی، سوگند زیر مجموعه وفای به عهد قرار می گیرد و «اوفوا بالعهود» را می توان به منزله لزوم عمل به سوگند نیز دانست. تاکید فقها البته بر این است که قسم حتما به خداوند باشد. در قانون اساسی نیز آمده است :« در پیشگاه قرآن کریم به خداوند قادر متعال سوگند یاد می کنم...»
نکته مهم تر و انگیزه این نوشته اما این است که قسم رییس جمهور تنها مفاد یک اصل نیست زیرا در همین اصل 121 سوگند یاد می کند «ازحقوقی که قانون اساسی برای ملت شناخته است». حقوق ملت اما در قالب یک فصل کامل و شامل 24 اصل در فصل سوم برشمرده شده است.البته چون قسم یاد می کند پاسدار قانون اساسی باشد نه تنها از یک اصل که از یک فصل هم فراتر می رود.
فصل سوم - اصول 19 تا 42- اما به صورت مشخص و مصرح به حقوق ملت اختصاص داده شده است. مواردی از این دست:
«حقوق مساوی مردم ایران از هر قوم و قبیله، حمایت یکسان قانون از زن و مرد، مصونیت جان و مال اشخاص از تعرض، ممنوعیت تفتیش عقاید، آزادی نشریات و مطبوعات مگر در موارد اخلال در مبانی اسلام و حقوق عمومی، ممنوعیت تجسس و استذاق سمع، آزادی احزاب و جمعیت ها، آزادی تشکیل اجتماعات و راه پیمایی به دو شرط بدون حمل سلاح و این که مخل مبانی نباشد و حق انتخاب شغل» و موارد دیگری از این دست.
بنابر این می توان نتیجه گرفت که قسم رییس جمهور روحانی نه ناظر به یک اصل که فراتر از آن و بیشتر معطوف به یک فصل است: فصل سوم؛ حقوق ملت.
یادمان باشد رییس جمهور روحانی تنها در اسم، روحانی نیست. در رسم هم روحانی است و یک مجتهد وقتی تاکید می کند «قسم خورده ام» بیش از دیگران با بار حقوقی این عهد و این تعهد آشناست...
منبع : عصر ایران؛ مهرداد خدیر