عنوان ویژه نامه :

گؤزل آدلار

کاری از:

مرکز تحقیقات مجمع دانشگاهیان آذربایجانی (آبتام)، 18- جی اؤزل سایی

نشانی مرکز: تهران- صندوق پستی159-16845

abtam




آباز (اوْ) ................ABAZ

قدیم تورک آدلاریندان، قافقاز ائللریندن، اردبیل و موغاندا نئچه بؤیوک منطقه و کؤوشن آدی
آتابای (اتابک) (اوْ) ...ATABAY

بؤیوک آتا، بؤیوک و وارلی آدام، تورکمن طایفالارینین بیرینین آدی، له‌له بگ، آتابایلیق تورک تاریخینده خاص بیر حکومت نووعو اولموشدور.
آتالای (اوْ) ..................ATALAY

تانینمیش ، آدلیم
آتامان (اوْ) ................ATAMAN

فرمان وئرن، باشچی، آتا ساییلان
آتیلا (اوْ) .......................ATILA

آدلی،سانلی، تانینمیش، ساواشچی، فاتح، هون تورکلرینین اورتا آسیادان، اوروپایادک اولان امپراطورلوغون بؤیوک و آدلیم خاقانی (43، 453 م.). اوروپالیلار اونا "تانرینین قامچیسی" آد وئریبلر.
آتوسا (ق) .................ATUSA

اوددان یارانمیش
آخار (اوْ) .......................AXAR

آخان، آخیجی ، گئدیشدن دایانمایان، گئری قاییتمایان
آراز (اوْ) .......................ARAZ

اوغور، خوشبخت‌لیک، بلیرتی، آذربایجانین ان آدلیم چایی
آرال (اوْ) .....................ARAL

بیر-بیرینه یاخین آدالار، داغلار آراسیندا اولان گؤل یا دنیز، غربی تورکوستاندا بیر دریاچه‌نین آدیدیر، سئیحون و جئیحون چایلاری بو گؤله تؤکولور.
آرپینار (ق) ..............ARPINAR

دورو بولاق، پارلاق سو
آرتابای (اوْ) ...........ARTABAY

اوردو به‌یی، اوردونون بؤیوگو
آرتاش (ق) ......................ARTAŞ

دوست، تانیش، یولداش، آرخاداش
آرتان (اوْ) ...................ARTAN

آرتیق پاک اولان
آرتوم (اوْ) ..................ARTUM

چالیشقان
آرزی(ق) ) .......................... ARZI

دیلک، ایستک، آرزو
آرسوی (ق) ................ARSOY

هنرلی، صنعتکار، هنرلی سویدان اولان، پاک سویلو(نژاد)
آرش (اوْ) ....................ARƏŞ

سینماز ایگیت، یئنیلمز و سارسیلماز ایگیت، آرش= ارشک = ار + شک ( ار: ایگیت، کیشی، قهرمان - شک: سینماز)، ارشق مشگین شهرده بؤیوک بیر ماحالین آدیدیر.، دمیر کیمی اولان ایگیت، ایشیق‌لی ایگیت
آرمان (اوْ) ..................ARMAN

چوخ پاک، ناموسلو، دوزگون، دیلک، آرزی، ایستک
آسانا (ق) .......................ASANA

گؤزل قیز
آسلان (اوْ) .......................ASLAN

اورمانلارین پادشاهی کیمی تانینان، ییرتیجی دؤرد آیاقلیلارین ان گوجلوسو، آسلان کیمی گوجلو قورخماز و دؤیوشدن قاچمایان؛

باشچی‌لیغا

یاراشیقلی و باجاریقلی اولان
آشقین (ق) ......................AŞQIN

آشیب-داشمیش، حددن کئچمیش، لبریز
آغشین (اوْ) ....................AĞŞIN

آغ بنیز، اوزو آغ
آلاله (ق) .......................ALALƏ

آل لاله، قیرمیزی لاله
آلاو (اوْ) .......................ALAV

اوْد شعله‌سی، آلاز
آلای (اوْ) .......................ALAY

صف، قوشون، کوتله، خلق (توده)، قیزیل آی، قیزارمیش آی
آلپار/ آلپر (اوْ) .....ALPPAR/ ALPƏR

قهرمان ایگیت، قوچاق ایگیت
آلتان (ق) .......................ALTAN

قیزیل شفق، آل دان؛ گونش دوغارکن افقلرده یایدیغی قیزیل رنگ (شفق سرخ)، قیزیل، آلتون
آلتای (اوْ) .....................ALTAY

یوکسک اورمان، اورتا آسیادا سیبریه‌ایله موغولستان آراسیندا کی سیرا داغلارین آدی
آلتون (ق) ..................ALTUN

قیزیل، آلتان
آلتونای (ق) ...........ALTUNAY

قیزیل آی
آلغان (اوْ) ..................ALĞAN

چکیم‌لی، آلیم‌لی، جاذب
آلقان (اوْ) ...................ALQAN

قانی لاپ قیرمیزی اولان
آلقین (اوْ) ....................ALQIN

قورخماز، جسارتلی، درنک، توپلانتی، انجمن
آلما (ق) ......................ALMA

گؤزل، لطیف و خوش قوخولو مئیوه‌لردندیر.

گؤز‌للیک سمبولو
آلمیلا (ق) ...................ALMİLA

آلما "دیوان الغات الترک"
آلیشان (اوْ) .............ALIÇŞAN

آلاولانان، یانیب یاخیلان، اودلانان، ایشیقلی
آنار (اوْ) ......................ANAR

آنلایان، خاطرلایان، اعتنا ائله‌ین
آنیل (ق) ........................ANIL

تانینمیش، آدلیم، آدی دیللرده اولان، شؤهرتلی
آیار (اوْ) .....................AYAR

گولر اوز، اور‌ک آچان
آیاز (اوْ) ......................AYAZ

سحرین سرین یئلی، سازاقلی و قورو هاوا، ایشیق، آیلی، آچیق و بولوتسوز گئجه
آیپار (ق) .....................AYPAR

آی کیمی پارلاق، آی کیمی ایشیقلی
آی‌پارا (ق) .................AYPARA

آی پارچاسی
آی پری (ق) .................AYPƏRİ

آی کیمی گؤزل ملک
آیتاش (ق) .....................AYTAŞ

آی کیمی اولان، آیلا برابر اولان، آیاتای
آیتان (ق) .......................AYTAN

دئییب-دانیشان، سؤز سؤیله‌ین، آی کیمی پارلاق دان
آیتای (ق) .....................AYTAY

آیاتای
آی‌تک (ق) ....................AYTƏK

آی کیمی گؤزل و پارلاق ، مهسا
آیتن (ق) .......................AYTƏN

آی کیمی، آیلا برابر
آیخان (اوْ) ....................AYXAN

آی کیمی آدلیم و پارلاق اولان خان، اوْغوز خانین اوغلونون آدی
آیدا (ق) .........................AYDA

سو قیراغیندا گویه‌رن بیتگی
آیدار (ق) ......................AYDAR

باشین تپه‌سینده و آلیندا تؤکولن ساچ ، کاکل
آیدان (ق) ......................AYDAN

آیا اوخشار قیز، آی کیمی قارانلیقلارا ایشیق ساچان قیز، آیدان گلن قیز
آیدین (اوْ) .......................AYDIN

فیکری آچیق، ضیالی، روشنفکر، بللی، دورو، ایشیق، آچیق
آیسال (ق) ......................AYSAL

آی کیمی، آیا بنزر
آیسان (ق) .....................AYSAN

آی کیمی پاک و پارلاق تانینمیش، آی سانیلان، آی کیمی گؤزل
آیسل (ق) ......................AYSƏL

آی کیمی، آیا بنزر، آی کیمی پارلاق و گؤزل
آیسو (ق) ....................AYSU

آی کیمی پارلاق سو
آیسودا (ق) ................AYSUDA

سودا اولان آی
آیشاد (اوْ) ...................AYŞAD

آی کیمی اولان شاه، آی کیمی پارلاق و آدلیم شاه، ایگیت شاه، ایگیت حؤکمران
آیشان (ق) ...................AYŞAN

لکه‌سیز شؤهرتی اولان، آی کیمی پارلاق بیر عنوانی اولان
آیشن (ق) ...................AYŞƏN

آی کیمی پارلاق، آیدین و تئشه‌لی، سئویملی قیز
آیشین (ق) ..................AYŞİN

آیا بنزر، آی کیمی
آیگول (ق) ...................AYGÜL

گول کیمی گؤزل و آی کیمی پارلاق
آیگون (ق) .................AYGÜN

آی کیمی پارلاق و گون کیمی گؤزل، گونو موتلو و سئوینج‌ایله کئچن آدام
آیلا (ق) .......................AYLA

آیین چئورسینده اولان ایشیق ، هاله
آیلار (ق) ...................AYLAR

چوخ پاک و چوخ گؤزل
آیلین (ق) ....................AYLİN

آیلا
آیمان (ق) ..................AYMAN

گؤز‌للیک، ایشیقلیق و پاکلیقدا آی کیمی اولان
آیناز (ق) ...................AYNAZ

آی کیمی نازلی اولان، اینجه حرکتله دولانان
آیواز (اوْ) ..................AYVAZ

کوراوغلونون اوغوللوغو کی یاغی‌لارایله دؤیوشمکده جسارتلر گؤسترمیشدی.
ائلتاش (ق) ....................ELTAŞ

بیر ائللی اولان، وطنداش
ائلتان (ق) .............................ELTAN

اؤلکه شفقی، اؤلکه‌نی آیدینلادان شفق
ائلجان (ق) ..........................ELCAN

ائلین اوره‌یی، ائلین بؤیوگو وباشقانی
ائلچین (ق) ............................ELÇİN

ائل یاراشیغی، ائله لایق، ائله یارارلی اولان
ائلخان (اوْ) ........................ELXAN

ائلین بؤیوگو، خانی، بیر اؤلکه‌نین حاکیمی
ائلدار (اوْ) .........................ELDAR

ائل حاکیمی، ائل صاحبی، ائل یولوندا دؤیوشن، ائل قایغی‌سینی چکن، ائل سئور
ائلدنیز (اوْ) ..................ELDƏNİZ

آدلیم آدلاردان، دنیز اولان یئر، دنیز حاکیمی
ائلشاد (اوْ) .......................ELŞAD

شاد ائل، ائلین شادلیغی، ائلین شادلیغینا سبب اولان، ائل بگی، ائل باشچیسی
ائلشن (اوْ) .......................ELŞƏN

ائلین شادلیغی، ائلین شنلیگینه سبب اولان، بگ، حؤکمدار، بیر یئرین حاکیمی، خانی و باشچی‌سی اولان
ائلگون (ق) ..........................ELGÜN

خلق، اینسانلار، قوهوم، طایفا
ائلمان (اوْ) .......................ELMAN

ائل سمبولو و نماینده‌سی
ائلناز (ق) ..................ELNAZ

ائلین نازلی قیزی، ائلین ایستکلی و سئویملی قیزی
ائلیار (اوْ) ...................ELYAR

ائلینه یاردیم ائدن، ائل یولوندا دؤیوشن، ائلینه دایاق دوران، آرخاسیندا ائل دایانان
ائلیاز (اوْ) ..................ELYAZ

ائلینه شنلیک گتیرن، ائلین یازی
اتابک (اوْ) .................ƏTABƏK

آتابای
ارتاش (اوْ) ................ƏRTAŞ

ایگیت، قوچاق کیمی، ارله برابر، ار کیمی
ارتان (اوْ) ..................ƏRTAN

گون چیخان چاغ
ارجان (اوْ) ..................ƏRCAN

اور‌کلی، جسارتلی، قورخوسوز
اردال (اوْ) ....................ƏRDAL

یاشلی و دواملی بوداق
اردالان (اوْ) .................ƏRDALAN

اردالایان، پهلوانلار سرعتله ضربه ووران
اردم (اوْ) .......................ƏTDƏM

هنر، کولتور، باجاریق، اؤزلوک، انسانی، انسان ائدن معنوی ده‌یرلرین بوتونلویو
ارسلان (اوْ) ..................ƏRSALAN

ایگیت اسلان، قوچاق شئر، اسلان کیمی قورخماز و جسارتلی کیشی
ارسوی (اوْ) ..................ƏRSOY

قهرمان بیر ائلدن اولان، قوچاق ائللی، ایگیت نسلی
ارشن (اوْ) ......................ƏRŞƏN

شن ایگیت، شاد اوغلان
ارکین (اوْ) ......................ƏRKİN

باغلی اولمادان ایش گؤره بیلن، باغلی اولمایان، آزاد
ارگین (اوْ) .......................ƏRGİN

تجروبه‌لی و کامل آدام
ارمان (اوْ) .......................ƏRMAN

یئتگین ایگیت، اردملی، هنرلی، توران توپراقلاریندا اولان بیر شهر
ارمغان (ق) ...................ƏRMƏĞAN

سووقت، اتحاف، باغیش
اسلان (اوْ) ...........................ƏSLAN

آسلان
اسمر (ق) ..........................ƏSMƏR

بوغدایی(گندمگون)، قاراشین
اسن (ق) ..........................ƏSƏN

ساغ، ساغلام
اسنگول (ق) ...................ƏSƏNGÜL

گؤزل رنگلرله تام آچمیش گول، دیری و گؤزل گول
اسیم (ق) ...........................ƏSİM

سرین یئل، اسین
اسین (ق) ............................ƏSİN

اسینتی، سحر یئلی (نسیم)، اوره‌کدن یارانان دویغو و عاغیلا گلن دوشونجه (الهام)
افشار (اوْ) .......................ƏFŞAR

آوْوشار، ائل آدی
بابک (اوْ) .......................BABƏK

بابک آذربایجانین ان بؤیوک قهرمانلاریندان بیرینین آدیدیر، بابابگ (بابابَی) کی سونرالار بابک شکلینه دوشوب.
باتور (اوْ) .......................BATUR

باهادیر، قهرمان
باخیش (ق) ..........................BAXIŞ

باخماق، باخماق حالتی
بارمان (اوْ) ....................BARMAN

آلپ ارتونقانین (افراسیاب) اوغلونون آدی، سبزوارین بهرمان کندی بو آدلا ایلگیلی‌دیر.
باریش (اوْ) ......................BARIŞ

باریشیق، تبریز یاخینلیغیندا یانلیشجا "بارنج" یازیلان، باریش کندینین آدی
باریشماز (اوْ) .............BARIŞMAZ

باریشمایان، دوزه‌لیشمه‌ین، دوشمنه ساتیلمایان
بارین (اوْ) ......................BARIN

احتیاجی اولمایان، زنگین (غنی)، گوجلو
بالاش (اوْ) .....................BALAŞ

بالاجا کیشی، عائله‌نین کیچیک اوشاغی
بالتاش (ق) ....................BALTAŞ

بال کیمی شیرین و دادلی
بالسان (ق) ....................BALSAN

بال کیمی، بالا بنزر، شیرینلیک و فایدالی اولماقدا تانینمیش، هامینین سئودییی و ایسته‌دیی
بایات (اوْ) ...................BAYAT

تانری آدلاریندان، بای آد، اوغوز بؤلویوندن بیری، بایلار و بؤیوکلر قبیله‌سی
بایار (اوْ) ....................BAYAR

بای ار، بؤیوک قهرمان، بؤیوک باشچی، آغا، ارباب
بایتاش (اوْ) ...................BAYTAŞ

بای کیمی اولان، زنگین اولان،
بایخان (اوْ) ...............BAYXAN

زنگین خان، خانلارین زنگینی
بایرام (اوْ) ...............BAYRAM

سئوینج و ایلنجه گونو، شنلیک، جشن
بایسال (اوْ) ......................BAYSAL

بای کیمی آدلیم و وارلی
بایسان (اوْ) .......................BAYSAN

زنگین آدلی، بای شؤهرتلی، بای کیمی آدلی-سانلی
بایسو (ق) ........................BAYSU

بوْل و برکتلی سو
بایمان (اوْ) .......................BAYMAN

زنگین آدام، وارلی کیشی
بورلا (ق) .........................BURLA

اوجا بویلو. دده قورقود ناغیللاریندا باییندیر خانین قیزی و سالور قازانین حیات یولدلشینین آدی
بولوت (اوْ) .......................BULUT

سو بوغوندان اوجالاردا بیر یئره ییغیلان سو داملالاری
بهادر (اوْ) .....................BƏHADIR

باهادیر، قهرمان
پارلا (ق) ............................PARLA

ایشیق وئر، همیشه پارلاق اوْل.
پارلار(ق) .......................PARLAR

همیشه پارلایان، ایشیق وئرن
پارلاق (ق) ...................PARLAQ

پاریلدایان، ایشیقلی
پاشا (اوْ) .......................PAŞA

خان، بگ
پینار (ق) .......................PINAR

بولاق، چشمه
تاران (ق) ..........................TARAN

گئنیش یئر، زه‌می، تارلا
تارخان (اوْ) .......................TARXAN

ترخان
تارلا (ق) ...................TARLA

ز‌می، مزرعه
تامای (ق) .................TAMAY

بوتون آی
تامو (اوْ) .....................TAMU

دامو
تانسو (ق) ...................TANSU

آللاه وئرن نعمت و یادا سو، بولاغی تمثیل ائده‌رک، اونون تمیزلیگی و دورولوغونو گؤسترن، بولاق کیمی تمیز و دورو سو
تاوار (اوْ) ..................TAVAR

بؤیوک، ایری
تایفور (اوْ) .................TAYFUR

بیر قوش آدی، آتیلان، هوْپلایان، آتیلا- آتیلا یول گئدن، آیاغی یونگول، تئز و سرعتله بیر ایشی گؤره‌ن و یا بیر مسافتی طی ائدن
تایلان (ق) ...................TAYLAN

اوجا بوْی، بویو اوزون اولان
تایماز (اوْ) ...................TAYMAZ

سوروشمه‌ین، ییخیلمایان، دوران، دایانان
تئومان (اوْ) .......................TEOMAN

ذاتی، سوتی خالص اولان، اصیل دوزگون کیمسه‌لرین اوشاقی
تئللی (ق) ......................TELLİ

اوزون و گؤزل تئلی اولان قیز، ساچلی، دیللی، دیلی اولان، دانیشان
تئلمار (اوْ) ..................TELMAR

تئلمان
تئلمان (اوْ) ....................TELMAN

دیلچی، دیلله اوغراشان، ادبیاتچی
تئل‌ناز (ق) ......................TELNAZ

شیرین دیللی، خوش دانیشیق‌لی، تئللی و نازلی قیز
ترخان (اوْ) .......................TƏRXAN

اسلامدان اؤنجه وئریلمیش اولان بیر آددیر، "بگ" دئمکدیر.، سوْیلو آدام، پاک سوْیلو، دین بؤیوگو، دین رهبری، باشقان، حاکم، "ایکینجی معلم" آدلانمیش فاریابلی بؤیوک عالم و فیلسوف ترخان اوزلوق، کی "ابونصر فارابی" آدی‌ایله تانینمیشدیر.
ترلان (اوْ) .......................TƏRLAN

اوْو قوشلاریندان، قورخماز، چابک، چالاغان، گؤزل، گؤیچک
توْخای (اوْ) .......................TOXAY

وارلی و زنگین ایگیت
توْران (ق) ........................TORAN

سحر آچیلان یا آخشام گون باتان چاغی، سحر هاوانین ایشیقلانماسی یادا آخشام هاوانین قارانلیق‌لاشماسی
توْغان (اوْ) .......................TOĞAN

اوْو قوشلاریندان، قارتال
توْغای (اوْ) ...................... TOĞAY

چایلارین قیراغیندا اؤزو گؤیه‌رن آغاجلار
توْغرا (اوْ) .......................TOĞRA

پادشاهین امضاسی، اوْو قوشلاریندان
توْغرول (اوْ) ..................TOĞROL

توغان جنسیندن اولان بیر جور اوْو قوشو، ییرتیجی قوشلاردان بیر قوش، مین قاز اولدوره‌ر، بیر داناسینی یئیه‌ر.، سلجوقلارین نئچه بؤیوک شاهلارینین آدی
توراج (ق) ..................TURAC

کهلییه اوخشار بیر جور قوش آدی
تورال (اوْ) ...................TURAL

یاشار، دورار، اؤلمز، دونیا دوردوقجا یاشار، اونودولماز، ایگیت، قهرمان، دده‌قورقود ناغیلاریندا اولان بیر قهرمانین آدی
توران (ق) .......................TURAN

قدیم وتانینمیش آدلاردان، قدیم فارس قایناقلاردا بو سؤزله تئز-تئز راستلاشیریق، اونلاردا تورک توپراقلاری بو آدلا تانینمیشدیر.
تورنا (ق) ...................TURNA

دورنا
تومار (اوْ) ....................TUMAR

بیر خسته‌یه باخماق، بیرینی دوشونمک، بیرینه خدمت ائتمک
تومای (ق) ...................TUMAY

تامای
تومروس (ق) ..............TUMRUS

تومروس آنا ساکالارین بؤیوک ائلی اولان ماساژئت‌لرین ملکه‌سی‌ایدی. او بیر ساواشدا هخامنش شاهی، کوروشون باشینی کسیب و اونون قوشونونو قیریب قورتاردی.
جانتاش (ق) ..............CANTAŞ

سئوگیلی، آرخاداش، یولدلش
جئیران (ق) ................CEYRAN

گؤزلرینین گؤز‌للی یی ایله تانینمیش بیر حیوان آدی، مارال
جئیلان (ق) ................CEYLAN

جئیران
جوشقون (اوْ) ....................COŞQUN

جوشان، توفانلی، هیجانلی، چوخ دویارلی. ایچه‌ریسی گوجلو حرکتدن دولو
چاغری (اوْ) ......................ÇAĞRI

بیرینی بیر یئره چاغیرماق
چایلان (ق) .................ÇAYLAN

شلاله
چیچک (ق) .................ÇİÇƏK

گول، تازا آچمیش گول ، آتیلانین آناسینین آدی، بیزانسین خزر تورکلریندن اولان ملکه‌سی، دده‌قورقود ناغیللاریندا ایگیت بئیره‌کین سئوگیلی سینین آدی.
خاقان (اوْ) .......................XAQAN

بؤیوک خان، خانلار خانی، تورکلرین حؤکومت سیستئمینده ان گوجلو و دونیا سوییه‌لی حؤکومت‌لرین ان بیرینجی و بیریجیک خانی، امپراطور
خزر (ق) ......................XƏZƏR

خزرلر تورک تاریخی‌نین بؤیوک ائللریندندیر، خزرلرین قوردوقلاری خاقانلیق، ساسانی‌لرله چاغداش و اونلاردان داها گئنیش، گوجلو و یوکسک‌ایدی. اونلار خزرین شمالیندان دوغو آوروپایا کیمی هابئله قافقاز توپراقلاریندا حکم سوره‌ردیلر.، خزر دنیزی اؤز آدینی بؤیوک خزر ائلیندن آلمیشدیر.
داشقین (اوْ) .......................DAŞQIN

دولغونلوقدان داشان، داشمیش دورومدا اولان، جوشوب داشان
دالغا (ق) ........................DALĞA

لپه، هاوانین و سویون آلچاق – اوجا گئدیشی
دالغین (ق) ....................DALĞIN

درین فیکیره گئدن، چوخ دوشونن
داملا (ق) .......................DAMLA

دامجی، ائلیندن آیری دوشوبسه اؤز‌ل‌لیکلرینی قورویوب ساخلایان و اؤزلویونو ایتیرمه‌ین کیمسه، قطره
دامو (اوْ) .......................DAMU

اودلو، آلاولی یئر، قیامتده گناهکارلارین یاندیغی یئر، جهنم
دنیز (ق) ........................DƏNİZ

بؤیوک بیر یئری دوتوب اوقیانوسا یولو اولان سو پارچاسی، دنیز اصلینده تنگیز اولموش. چنگیز آدیدا بورادان مئیدانا گلمیشدیر.
دومرول (اوْ) .......................DOMRUL

یاشاییش وئرن، حیات باغیشلایان، نسیل تؤره‌دن، دده‌قورقود ناغیللارینین اساس قهرمانلاریندان اولان دوخا قوجا اوغلو دلی دومرولون آدیدیر.
دورنا (ق) .....................DURNA

بیر جور گؤزل قوش آدیدیر، دورنا گؤیچک قیزلارا یاراشان آدلاردان ساییلیر. بوینو، دیمدییی و قیچلاری اوزون اولان بو کؤچری قوشون یئر اوزونده 12 چئشیدی بللی اولموشدور. دورنالار قاباقدا اوچان قلاووزون(راهنما) آرخاسینجا اوچار سو قیراقلاریندا یئره قونارلار، دورنانین گؤزللیگیده اونون اوچوشوندادیر.
دومان (اوْ) .......................DUMAN

چن، سیس، بوغونوق هاوا دورومو
دؤنمز (اوْ) .......................DÖNMƏZ

قاییتمایان، دایانان، توتدوغو یولو بوراخمایان، وئردییی سؤزه باغلی قالان، اوز چئویرمه‌ین
دوزگون (اوْ) ...................DÜZGÜN

دوز، ساغلام، نظم‌لی، دوز ایش گؤر‌ن، اینانمالی
ریحان (ق) .......................REYHAN

خوش عطیرلی بیر گول، گؤللری نارین و عطیرلی بیر گول
سارا (ق) ..........................SARA

سارا
سارای (ق) ........................SARAY

بوتون آی
سارغین (ق) ...................SARĞIN

چکیجی، جاذبه‌لی ، ساریلمیش، یوماق
سارگول (ق) ....................SARGÜL

ساری گول
سارمان (اوْ) ....................SARMAN

ساری اوزلو
سارین (اوْ) .......................SARIN

ماهنی، شرقی
سالار (اوْ) .......................SALAR

سالماق مصدریندندیر؛، هر ایشی سهمانا سالان، رقیب‌لر و پهلوانلاری ییخیب یئره سالان، بؤیوک و گوجلو پهلوان، تؤرک ائللریندن بیرینین آدی
ساناز (ق) .........................SANAZ

سانی آز اولان، تایسیز
سانال (ق) .................SANAL

آدلیم، شوهرتلی، آدلی- سانلی
سانای (ق) ..................SANAY

آی شوهرتلی، آی کیمی پاکلیغا- گؤزللییه تانینمیش، قرارسیز، بیر یئرده دایانا بیلمه‌ین
ساوالان (اوْ) .......................SAVALAN

باج آلان، آذربایجانین ان اوجا داغی ساوالاندیر، بو سوسموش و ولقانلی داغین زیروسینده گؤزل بیر گؤل وار. ساوالانین معناسیندا باشقا فیکیرلرده ایره‌لی سورولور:

ساوا خوشبختلیک و سعادت قوشودور

ساو خبر و موشتولوق معناسیندادیر

ساو، سان و شهرت دئمکدیر

ساو دیوان‌الغات‌الترک ده مثل و آتالار سؤزو آنلامیندا گلمیشدیر.
سحر (ق) .....................SƏHƏR

گونون آچیلان زامانی
سایا (ق) .....................SAYA

بیر اوزلو، بیر رنگ، قاتیشیغی اولمایان، دوز آدام، صاف و ساده آدام، آذربایجانین فولکولوریک شعر نوع‌لریندن؛ سایالاری سایاچیلار بایرام چاغلاری شهرلر و کندلرده گزیب اوخویارلار.
سایان (اوْ) .......................SAYAN

تربیه‌لی، حؤرمتجیل، سایار، سایغیلی ، شرقدن یابلنوئی و غربدن آلتای داغلارینا باغلانان، سیبیرایله موغولستان آراسینداکی سیرا داغلارین آدی
سایمان (اوْ) ...................SAYMAN

بؤیوک خان ، چوخ سایغیلی ، حساب ایشلریله اوغراشان، محاسبه‌چی
سئودا (ق) .....................SEVDA

سئوگی، ایستک
سئوگی (ق) ................SEVGİ

سئودا، سئومک دویغوسو
سئوگی‌ناز (ق) .................SEVGİNAZ

مهربان و نازلی قیز
سئویل (ق) ..................SEVİL

سئویلن، سئوگی‌یه ده‌ین، سئومه‌لی
سئویل‌آی (ق) .................SEVİLAY

سئوگی‌یه ده‌یر آی، سئویلن آی
سئوین (ق) .................SEVİN

سئوینمک، شاد اول، غم گؤرمه، همیشه شادلیقدا اول
سئوینج (ق) ................SEVİNC

شنلیک، شن اولماق، سئوینمک
سلجوق (اوْ) ................SELCUQ

سئل کیمی آخان، بؤیوک سلجوقی دولتی‌نین قوروجوسو، دده‌قورقود ناغیللاریندا اوروزقوجانین اوغلو سلجوق، دوندارین آتاسینین آدیدیر.
سولماز (ق) .................SOLMAZ

همیشه یاشایان، سولمایان، گؤزللیگینی همیشه‌لیک ساخلایان، رنگینی ایتیرمه‌ین
سومای (ق) ....................SOMAY

بوتون آی، ماه بدر
سونا (ق) ...........................SONA

گؤز‌ل‌لیکله تانینمیش بیر جور اؤردک – قو، گؤزل، گؤیچک
سونار (اوْ) .......................SONAR

سون درجه‌ده ایگیت و قوچاق اولان، قهرمان
سونال (ق) ......................SONAL

سوناایله باغلی، سونا قوشو ایله ایلگیلی
سونای (ق) .................SONAY

آخیرینجی آی، سونونجو آی، تایسیز آی، ایلین سون آییندا دونیایا گلمیش
سون‌گول (ق) ................SONGÜL

سون آچان گول، سون درجه‌ده گؤزل گول
سؤنمز (اوْ) .......................SÖNMƏZ

هئچ سؤنمه‌ین، همیشه یانیب ایشیق وئره‌ن، همیشه سئوگی ایله یاشایان
سهند (اوْ) .......................SƏHƏND

سهند آذربایجانین بؤیوک داغلارینداندیر، اونون 17 قله‌سینین اوجالیغی 3000 متردن یوخاری‌دیر. سهندین "جام داغی" یئرلی ماد- ماننالارین دینی اولان زرتشتیزم و مقدس اود اوجاقلارینین مرکزی اولموشدور.
شاخار (اوْ) .......................ŞAXAR

پارلار، چاخار، ایشیقلانار
شلاله (ق) .....................ŞƏLALƏ

اوجا یئردن آخان سویون شیریلتی‌سی، آبشار
شنال (ق) .....................ŞƏNAL

یولداشلیق ائدن، شنلیک‌له عؤمور سوره‌ن، شن اینسانلارلا یولداشلیق ائدن
شن‌آی (ق) .....................ŞƏNAY

سئوینج و شادلیقلا کئچن آی، ایلک اوشاغین دوغولدوغو آی
شوبای (اوْ) .......................ŞUBAY

دؤیوشچو، عسگر
شیرین (ق) .....................ŞİRİN

دیلده- یئرده شیرین، سئومه‌لی قیز اوشاغی
شیما (ق) .........................ŞİMA

قدیم تورک آدلاردان
شیمشک (اوْ) ..................ŞİMŞƏK

ایلدیریمدان تؤره‌نن ایشیلتی، بولوتدان بولوتا یا بولوتدان یئره بوشانیرکن یارانان و چاخان اؤته‌ری ایشیق، آذرخش
طرلان (اوْ) ....................TƏRLAN

ترلان
طغرا (اوْ) .......................TOĞRA

توغرا
طغرل (اوْ) .....................TOĞROL

توغرول
فرآی (ق) ..................FƏRAY

اویغون آی، یاراشیقلی آی، فایدالی و بهره‌لی آی، آی کیمی یاراشیقلی، اویغون و بهره‌لی
فرتان (ق) ..................FƏRTAN

یاراشیقلی و اویغون دان، پارلاق دان، گونشین بولوتسوز بیر هاوادا چیخماسی، چیخارلی سحر
فرخان (اوْ) ...................FƏRXAN

فرلی خان، باجاریقلی خان
فیدان (ق) .....................FİDAN

آغاج و آغاج‌جیقلارین هله یئنی یئتیشه‌نی، تینگ، تنه‌ک، نهال
قاچای (اوْ) ......................QAÇAY

آی پارچاسی، سئوئر، زرنگ و چئویک ایگیت
قاراخان (اوْ) .....................QARAXAN

بؤیوک خان، آلپ‌ارتونقانین(افراسیای) بؤیوک سردارلاریندان
قارامان (اوْ) ......................QARAMAN

قهرمان، قاراشین، جنوب غربدن اسن یئل، قارامانلار سلسله‌سینین قوروجوسو.
قارتال (اوْ) ......................QARTAL

اوجا داغلارین اوچوروملاری و ال چاتماز یئرلرده یووا سالان ان گوجلو ییرتیجی قوش، فیکری یوخاری‌لاردا گزه‌ن، ایشله‌ره مسلط اولان، گوجلو، اراده‌لی و قورخماز
قرنفیل ( ق) .................QƏRƏNFİL

گول آدی‌دیر، میخک
قوقوش (ق) ...................QUQUŞ

قو قوشو، قو قوشو کیمی گؤز‌للیکده و گؤیچک‌لیکده آدلیم اولان، فارسجا گوگوش یازیلیر
قومرال (ق) ....................QUMRAL

آچیق قهوه‌ای، قونور آل
کؤنول (ق) ......................KÖNÜL

اوره‌ک، ایستک
گؤیخان (اوْ) .......................GÖYXAN

اوغوزخانین اوغلونون آدی
گؤیوش (اوْ) .......................GÖYÜŞ

فیدان، یئنی یئتمه، جوجرتی
گولتاش (ق) .....................GÜLTAŞ

گول کیمی، گول تکین، گول ایله برابر اولان
گول‌سان (ق) .................GÜLSAN

گول کیمی گؤزل و طراوتلی، گول سانیلان
گولخان (اوْ) .................GÜLXAN

گول کیمی سئویلن خان
گولدن (ق) .................GÜLDƏN

گول کیمی، گول ساییلان، گولدن یارانان
گولر (ق) ...................GÜLƏR

اوزوگولن، غملی اولمایان، شاد یاشایان، نازلانان، خوشبخت اولان
گوللر (ق) ..................GÜLLƏR

گولون جمعی‌دیر، گوللر کیمی پاک و گؤزل چیچکاه‌نر، دایم گوللو اولار
گولمان (اوْ) .......................GÜLMAN

گولر، گولوجو، گولومسه‌ییجی
گول‌ناز (ق) ..................GÜLNAZ

نازلی گول
گون‌ال (ق) ................GÜNƏL

گونش اللی، الی ایشیقلی، الی ایستی، الی دولو
گونال (ق) .....................GÜNAL

گون ایله ایلگیلی، گونشه باغلی
گونای (ق) .....................GÜNAY

گونون دایانان یئری، گونش گؤرونن یئر ، گون کیمی پارلاق و ایشیقلی آی
گونتاش (ق) ...................GÜNTAŞ

گون کیمی، گونشله برابر
گونتان (ق) ...................GÜNTAN

گونون ائرکن چاغلاری، دان سؤکولن زامان
گونتای (ق) .....................GÜNTAY

گونش کیمی، گونش برابر
گونر (ق) ...................GÜNƏR

گونش چیخان چاغی
گونش (ق) .................GÜNƏŞ

یئره ایستی و ایشیق کوره، گون، گونون ایشغی، گونون ایشیغی دوشن یئر
لاچین (ق) .................. LAÇIN

جسارت و قورخمازلیق رمزی اولان بو شکاری قوشون آدی، اوغلان آدی اولماغا اویغون گلیرسه‌ده اونون گؤزللییی قیز آدینا چئوریلمه‌سینه سبب اولموشدور.
لاله (ق) .................LALƏ

داغدا چؤلده سو قیراغیندا و شئح یئرده گؤیه‌رن کیچیک بیر گولون آدیدیر.
ماتان (ق) .................MATAN

آغ، توتوق، گؤز‌ل، گؤیچک
مارال (ق) ..............MARAL

جئیران، گؤزل، گؤیچک
ماناس (ق) ................MANAS

اورتا آسیا تورکلرینین گؤزل و بؤیوک ناغیللاریندان اولان "ماناس" ناغیلی‌نین قهرمانی. ماناس ناغیلی حجم باخیمیندان دونیانین ثبته یئتیشمیش ان بؤیوک ناغیلی‌دیر.

دونیانین آدلیم و بؤیوک ناغیللاریندان "انه‌ئید" و "ایلیاد" هر بیریسی 10 مین، "ادیسه" 12 مین، "شاهنامه" 60 مین، "رامایانا" 48 مین، "مهابهاراتا" 214 مین بیت‌دیرلر بیر حالدا کی "ماناس" ناغیلی‌نین مصراعلارینین سایی یاریم میلیوندان آرتیق‌دیر. بو ناغیلین چئشیدلی واریانتلارینی نظره آلاندا بو سایی بیر میلیون مصراعدان یوخاری گئدیر.
ماهنی (ق) ................MAHNI

نغمه، مارش، بسته‌لنمیش ریتم‌لی دئیش
مایدا (ق) .................MAYDA

نارین، اینجه
مایسا (ق) ..................MAYSA

پاییزدا آرپا اکینی، تاخیل
متین (اوْ) .......................MƏTİN

آغیر، وقارلی. متین چوخ قدیم آدلارداندیر، بو سؤز اسکی چاغلاردان تورک دیلیندن عرب دیلینه و او دیلدنده فارس دیلینه کئچمیش و هله‌ده بو دیللرده ایشلک سؤزلردندیر.
مونار (ق) ...................MUNAR

ایلغیم، گؤز خطاسی ایله پاریلتیلاری اوزاقدان سو کیمی گؤرمک، گؤز یانیلماسی، سراب
نارگیله (ق) .................NARGİLƏ

نار، نارداناسی، آذربایجان اویون هاوالاریندان، عزیر بیر دانا
نارگول (ق) .....................NARGÜL

نار گولو کیمی اینجه و گؤزل اولان
نارین (ق) ........................NARIN

کیچیک، یوموشاق، اینجه
نازگول (ق) ..................NAZGÜL

نازلی گول
نازلی (ق) .....................NAZLI

عشوه‌لی، ناز ائدن
نازنین (ق) ...................NAZƏNİN

نازیله، عزیزلیق‌یله بویویه‌ن قیز
نرگیز (ق) .....................NƏRGİZ

قدیم و آدلیم تورکو آدلاردان ، آغ، کیچیک و گؤزل قوخولو بیر گولون آدیدیر. عربجه اونا نرجس دئیلیر، بو سؤزون چوخ قدیم زامانلاردا عرب دیلینه کئچمه‌سی ممکوندور. بعضی‌لر بو آدین یونان سؤزو اولدوغونو دوشونورلر، قدیم یونان ناغیل‌لاریندا نارسیس آدلی گؤزل و غرورلو بیر اوغلان وار، بیر گون بو اوغلان اؤز شکلینی سودا گؤرور اؤز-اؤزونه وورولوب عاشیق اولور، اورادا قالیب و دونور. اونون دونوب قالدیغی و آرادان گئتدییی یئرده بیتن چیچه‌یین آدی نارسیس قویولور. آنجاق بوتون شرق اؤلکه‌لرینده نرگیز قیز آدیدیر بو آدین نارسیس‌له اوخشارلیغی اولسادا اونونلا هئچ بیر علاقه‌سی یوخدور.
نورسل (اوْ) ....................NURSƏL

نور کیمی ، پارلاق، نورسان
نورسئل (اوْ) ....................NURSEL

نور سئلی، سئل کیمی ایشیق
اوختای (اوْ) .....................OXTAY

اوخ کیمی، سرعت‌له ایش آپاران، قیزغین
اودمان (اوْ) ....................ODMAN

اودلو، چوخ آلاولی، چوخ حرارتلی
اوغوز (اوْ) .....................OGUZ

تورک ائللریندن، ساغلام و گوجلو آدام
اونار (ق) ..................ONAR

عزیزلیک، سایغی
اونای (ق) ....................ONAY

اویغون، یئرینده، یارارلی
اونور (اوْ) ...................ONUR

گوجلو، قدرتلی، شرف، ناموس، اؤزلوک، معنوی ده‌یر، انسانین اؤزونه

دویدوغو سایغی
اورخان (اوْ) .....................URXAN

شهرین حاکیمی، شهرین بؤیوگو، خانی
اورشان (اوْ) ....................URŞAN

شانی یوکسک
اوغور (اوْ) .......................UĞUR

خوشبخت‌لیک، گؤروش، آلین یازیسی، یازغی
اولدوز (ق) ......................ULDUZ

گونش و آی‌دان باشقا گؤیده گورونن ایشیقلی جسملردن هر بیری
اومای (ق) ...................UMAY

قدیم ملت‌لرین بعضی‌سی هر بیر طبیعی عامیله اؤزه‌ل تانری قرار وئریب اونا اینام بسلردیلر، مثلا گوی تانریسی، دنیز تانریسی و ... – رب‌النوع
اومود (اوْ) ......................UMUD

آرزی، ایستک، گؤزله‌مک، گووه‌نج، آرخایین
اومید (اوْ) ......................ÜMİD

اومود
اولجان (ق) ...................ÜLCAN

حرکتلی، چوخ جانلی، یئرینده دورمایان
اولکر (ق) .................ÜLKƏR

اولدوز، ثریا اولدوزو
واران (اوْ) ....................VARAN

اوغور قازانان، نائلیت الده ائدن، چاتان، یئتیشن
وورغون (اوْ) .....................VURĞUN

وورولموش، کؤنول وئرمیش، سئودالی
هارای (اوْ) .....................HARAY

سس، های، جار، چیغیرتی
یاشار (اوْ) ....................YAŞAR

قالار، اونودولماز، اؤلمز
یالچین (ق) .................YALÇİN

اوجا صخره، سرت قایا، اؤرتولمه‌میش، گیزلنمه‌میش
یالمان (اوْ) .....................YALMAN

قیلینجین کسرلی یئری، کسیجی، و باتیجی سلاحلارین کسن و باتان قسمی
یالقیز (اوْ) ....................YALQIZ

تک، کیمسه‌سیز، ائولنمه‌ین، مجرد
یانار (اوْ) .....................YANAR

آلاولانار، سؤنمز
یاووز (اوْ) ....................YAVUZ

قورخولو، دهشتلی
ییلماز (اوْ) .....................YILMAZ

سارسیلماز، یورولماز، اؤلمز، اوره‌کلی
ایپک (ق) .....................İPƏK

ایپک بؤجه‌یی بارامالاری (پیله) چؤزوله‌رک چیخان اینجه، یوموشاق و پارلاق تئل، اینجه، یوموشاق
ایلقار(ایلغار) (ق) ....................İLQAR

آنلاشما، سؤز وئرمه، دوشمانا ساری یوروش، یغما
ایلیاز (اوْ) .......................İLYAZ

باشا- باش یاز اولان ایل، ایلی باشا- باش یاز کیمی اولان کیمسه، عؤمرونو شادلیقلا سور‌ن
ایلدیریم (اوْ) ......................ILDIRIM

بولوتدان، بولوتا یا یئره الکتریک بوشالماسی، گؤی گورولتوسو