هارای نیوز  براساس ماده اصل‏ یکصد و شصت و هشتم: رسیدگی‏ به‏ جرایم‏ سیاسی‏ و مطبوعاتی‏ علنی‏ است‏ و با حضور هیأت‏ منصفه‏ در محاکم‏ دادگستری‏ صورت‏ می‏ گیرد. به همین دلیل ماده ۳۶ تا ۴۴ قانون مطبوعات به مبحث هیئت منصفه مطبوعات اختصاص داده شده است.

در اصل‏ یکصد و شصت و هشتم قانون اساسی در رابطه با هیئت منصفه مطبوعات آمده است: رسیدگی‏ به‏ جرایم‏ سیاسی‏ و مطبوعاتی‏ علنی‏ است‏ و با حضور هیأت‏ منصفه‏ در محاکم‏ دادگستری‏ انجام می‌شود.

نحوه‏ انتخاب‏، شرایط، اختیارات‏ هیأت‏ منصفه‏ و تعریف‏ جرم‏ سیاسی‏ را قانون‏ بر اساس‏ موازین‏ اسلامی‏ معین‏ می‌کند.

در همین راستا در سال1384قانونگذار قانون فعال نمودن هیأت منصفه مطبوعات برای جلوگیری از تعطیلی اصل یکصد و شصت و هشتم (168) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ماده واحده‌ای را تصویب کرد.

براساسا تبصره این ماده واحده،  انتخاب هیأت منصفه هر دو سال یکبار در مهر ماه جهت تعیین اعضاء هیأت منصفه در تهران به دعوت رئیس قوه قضائیه یا نماینده ایشان و با حضور ایشان یا نماینده وی و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، رئیس شورای اسلامی شهر، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی و نماینده شورای سیاستگذاری ائمه جمعه سراسر کشور و در مراکز استان به دعوت نماینده ریاست قوه قضائیه و با حضور وی و مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس شورای اسلامی شهر مرکز استان، رئیس سازمان تبلیغات و امام جمعه مرکز استان یا نماینده وی تشکیل می‌شود.

هیأت مذکور در تهران بیست و یک نفر و در سایر استان‌ها چهارده نفر از افراد مورد اعتماد عمومی را از بین گروه‌های مختلف اجتماعی (روحانیون، اساتید دانشگاه، پزشکان، مهندسان، نویسندگان و روزنامه نگاران، وکلای دادگستری، دبیران و آموزگاران، اصناف، کارمندان، کارگران، کشاورزان، هنرمندان و بسیجیان) به عنوان اعضاء هیأت منصفه انتخاب میکند.

در ماده 36 قانون مطبوعات نیز به نکات مذکور در رابطه با هئیت منصفه اشاره شده است و همچنین در مورد شرایط اعضای هئیت منصفه در ماده 37  قانون مطبوعات آمده است:

اعضای هیئت منصفه باید دارای شرایط زیر باشند:

1 ـ داشتن حداقل سی سال سن و تاهل.

2 ـ نداشتن سابقه محکومیت مؤثر کیفری.

3 ـ اشتهار به امانت، صداقت و حسن شهرت.

4 ـ صلاحیت علمی و آشنایی با مسایل فرهنگی و مطبوعاتی .

در ماده 38 نیز به تشریح فرآیند فعالیت این هیئت پرداخت شده و در این رابطه آمده است که « پس از انتخاب اعضای هیئت منصفه، موضوع ماده(36) این قانون، مراتب توسط رییس کل دادگستری استان به اعضاء ابلاغ می‌گردد. دادگاه رسیدگی کننده به جرایم مطبوعاتی، حداقل یک هفته قبل از زمان رسیدگی، از تمامی اعضای هیئت منصفه دعوت می‌کند تا درجلسه محاکمه حضور یابند. دادگاه با حضور حداقل 7 نفر از اعضاء هیئت منصفه رسمیت خواهد یافت. اکثریت آراء حاضران ملاک تصمیم‌گیری هیئت منصفه خواهد بود. اعضای هیئت موظفند تا پایان جلسات دادگاه حضور داشته باشند.»

همچنین در ماده 39 این قانون به حضور و غیاب اعضای هئیت منصفه اشاره شده است که« هریک از اعضای هیئت منصفه چنانچه بدون عذر موجه در 2 جلسه متوالی یا پنج جلسه متناوب دادگاه حاضر نشود یا از شرکت دراتخاذ تصمیم خودداری کند با حکم دادگاه رسیدگی کننده به دو سال محرومیت از عضویت درهیئت منصفه محکوم می‌شوند. رای دادگاه قطعی است.»

همچنین براساس ماده 44 قانون مطبوعات، هرگاه حکم دادگاه مبنی بر برائت یا محکومیتی باشد که مستلزم سلب حقوق اجتماعی نباشد، از نشریه در صورتی که قبلا توقیف شده باشد بی درنگ رفع توقیف خواهد شد و انتشار مجدد آن بلامانع می‌اشد.

در سال 86 به مدت دو سال علی رضا مختارپور، فیروز اصلانی، بیژن نوباوه، سید احمد زرهانی، حجت الاسلام والمسلمین محمدعلی نظام زاده، قدرت الله رحمانی، حجت الاسلام والمسلمین دعاگو و خانم ‌ها فاطمه کروبی ، لاله افتخاری و مریم سویزی اعضای هیئت منصفه مطبوعات بودند.

در مهرماه سال 1388 نیز ناصر سراج که در آن زمان سمت معاون دادستان کل کشور و نماینده رییس قوه قضاییه در هیات نظارت بر مطبوعات را بر عهده داشت، حبیب الله عسگراولادی، علی اکبر کسائیان، حجت الاسلام و المسلمین محمدحسن رحیمیان، جمال شورجه،عبدالصمد خرم آبادی، حسن حمیدزاده، حجت الاسلام و المسلمین محمدحسین موسی پور، عباس شکری، یوسف غروی قوچانی، روح الله جمعه ‌ای، حبیب الله کاشانی، مرتضی آخوندی، نصیرالدین نیک نژاد، حسین سربخش، منیره نوبخت، عفت شریعتی،زهرا مشیر، محمد مومنی راد، مهدی فضائلی، سید فضل الله موسوی، محمد صادقی مقدم را به عنوان هیئت منصفه نظارت بر مطبوعات معرفی کرد.

ترکیب اعضای هیئت منصفه از سال 90 به مدت 2 سال نیز به شرح زیر است:

در سال 92 نیزحبیب الله عسگراولادی، علی اکبر کسائیان، عباس شکری، یوسف غروی قوچانی، احمد مؤمنی راد، علیرضا سربخش، نصیر نیک‌نژاد، سیداحمد زرهانی، سید محمد‌رضا آقامیری، نادر قدیانی، محمود خسروی وفا، شهاب مرادی، حسین میرمحمد صادقی، علی اکبر اشعری، محمد‌مهدی حیدریان، جمال شورجه، ایرج سبقتی، محمد حسن رحیمیان، مهری سویزی، پروین سلیحی و عفت شریعتی به مدت 2 سال به عنوان اعضای هئیت منصفه مطبوعات انتخاب شدند.

همشهری آنلاین