+0 به یه ن / بپسند
آذربایجاندا بایرام آیی
هارای نیوز - بیلیم : چوخ اسکی زامانلاردان سو ، توپراق ، اود ، یئل ( هوا ، اکسیژن ) یاشامین 4 اساس عنصرلاری تانینیبدیر . اینسانلارین بَسلَنمه اورونلرین ساغلایان توپراق ، وئریملی اولماق اوچون ، سو ، هوا و ایستی یه باغلیدیر . قوتسال ساییلان بو 4 عنصر اینسانا یاشام باغیشلاییب و اینانجلاریندا یئر آچیب دیر.
تورکلرین ده بو 4 عنصرا اولان اینانجلاری ، بعضی اؤزل تؤرَنلرینده یانسییبدیر . ایلین سون 4 چرشنبه سینده ، بو 4 عنصرون اؤزل یئری واردیر و هر چرشنبه عنصرلارین بیرینه عاییددیر .
سون 4 چرشنبه نین ایلک چرشنبه سی ، " سو چرشنبه سی " آدلانیبدیر . چرشنبه نین سحر چاغیندا ، بولاقدان قاینایان سویون دردلره درمان اولدوغونا اینانیللار . ( بویوک احتیمللا " خضر نبی " حیات سویون ائله چرشنبه نین سحر چاغیندا ایچیبدیر . )
سو چرشنبه سینده کئچیریلن بوتون مراسیملر ، آذربایجانلی لارین اینانجیندا ، سویون قوتساللیغین گؤستریر . بو چرشنبه نین سحر چاغیندا ، بیر بولاق ، چای و یا آخار سویون اولدوغو باشقا یئرلره گئدیب ال اوزلرین او سودا یویارلار و بو سویون یورقونلوق ، خسته لیک و گوناهلاری یویوب اوزاخلارا آپاردیغینا اینانیرلار و اوخویورلار :
سئل چاپار ، سو چاپار
بیر گوناه ایشلدی آی یار
گل اونو توت آپار
سئل چاپار ، سو چاپار
گل آپار ، گل آپار ....
سو چرشنبه سینین باشقا دَبلریندن بیری ده سو ایله " فال توتماق " دیر .
ایکینجی چرشنبه " اود چرشنبه سی " دیر و اونا " اوسگو چرشنبه " " اوسگو گئجه سی " " اودلو چرشنبه " ده دییلیر . بو گونون اؤزللشمه سی زرتشت دان قاباغا قاییدیر . بو چرشنبه ده بیر تپه ده ییغیشیب اود یاندیریب و گئجه یه دک شنلیک ائدرلر . گون چیخاندا اودون دووره سینده حلقه قوروب قودوخان سرودون اوخویارلار :
قودوخان قودوخان سؤندورمه اودو ، خان
آت اوسته قود گتیر اولوسا اود گتیر
سؤزو بال قودوخان اؤزو آل قودوخان
قودوخان دالدادیر آل آتی یالدادیر
دون تیکک قودویا آغ چکک قودویا
سؤزو بال قودوخان اؤزو آل قودوخان
قودویا آت آپار دالینجا تات آپار
یالیندا یات آپار قان تره بات آپار
سؤزو بال قودوخان اؤزو آل قودوخان
قودوخان یولدادیر
اللری بالدادیر
بساطی دالدادیر
سؤزو بال قودوخان
اؤزو آل قودوخان
قودوخان گؤی خاندیر
قودوخان داغ خاندیر
قودوخان آغ خاندیر
سؤزو بال قودوخان
اؤزو آل قودوخان
اوچونجو چرشنبه " یئل چرشنبه سی " یا " کولَک اویادان " چرشنبه دیر . خالقین اینانجینا گؤره ، بو گونده اَسن یئل ، سو و توپراغی اویادیر و باهارین گلیشین خبر وئریر . بو گونده بو سرودو اوخویارلار :
یئللی بابام ، یئل بابام
یئللی بابام ، یئل بابام
ائلیم – گونوم یاتدی گل
چرپلنگیم چاتدی گل
تکنه ده قالدی آشیم
یاتدی دَییرمان داشیم
یئللی بابام ، یئل بابام
گول پری نین آرپاسی
خان مرادین یارماسی
نوباتدا دالدا قالدی
چیگنیمه دوشدی باشیم
یاتدی دَییرمان داشیم
یئللی بابام ، یئل بابام
گوللو توتدو ساواشیم
تکنه ده قالدی آشیم
چیگنیمه دوشدی باشیم
یاتدی دَییرمان داشیم
تئللی بابام ، تئل بابام
دردیمی گل بیل بابام
گل بابام ، آی گل بابام
سون چرشنبه " توپراق چرشنبه سی " دیر و اونا " یئر چرشنبه سی " ده دییلیر . بوگونده یئر اویانیب یئنی بیر یاشام باشلاییر .
بوگونون دَب لری ایندی ده آذربایجاندا دوام ائتمکده دیر . سون چرشنبه نین مراسیملری آرا گوندن ( 3شنبه دن ) باشلاییر و چرشنبه نین سونونا دک دوام ائدیر . چرشنبه آلیش وریشی ، اود یاندیرماق و اوددان آتلاماق ، شال ساللاماق ، آداخلی لاردا بئی ائویندن گلین ائوینه خونچا یوللاماق و ... بوگونون مراسیملریندن ساییلیر .
آراگونون گون باتان چاغیندا ، اود قالاییب اوستوندن آتیلاییب اوخویارلار :
آغیرلیغیم-بیغیرلیغیم بوردا قالاسان
دیش آغریم، باش آغریم بوردا قالاسان
و قیزلار دییرلر :
آتیل باتیل چرشنبه
آیناتکین بختیم آچیل چرشنبه
شال ساللاماق چرشنبه نین گوزل دَبلریندن بیری دیر . اوشاقلار بیرائوین باجاسیندان قورشاق ساللاییرلار و ائو ییه سی اوشاخلارین بایراملیغین قورشاغا باغلاییب وئریرلر. هابئله قیز ایسته یه ن اوغلانلار ایستدیکلری قیزین ائوینه شال – پاپاق آتاللار . قیز ائوی قیزلارینین او اوغلانلا ائولنمه سینه کؤنول وئررسه پاپاغی ساخلاییب شالین دوگونون آچیب بیر آز پای باغلاییب یوللایار .
رحمتلیک استاد شهریار حیدربابا منظومه سینده یازدیغی کیمی :
بایرامیدی ، گئجه قوشی اوخوردی
آداخلی قیز بئی جورابین توخوردی
هرکس شالین بیر باجادان سوخوردی
آی نه گوزل قایدادی شال ساللاماق
بئی شالینا بایراملیغین باغلاماق
.........
آرتیرمالیام بو ساده جه آذربایجاندا اولان گؤزل دَبلرین کیچیک قیسمتیدیر و داها چوخ بیلگی لنمک اوچون بو قونودا یازیلان کیتابلاردان اوخویوب هابئله آذربایجانین قاریش قاریشین گزیب تانیمالییق.