٣٠‌میلیارد تومان اعتبار برای مقابله با ریزگردهای نمکی

خطر مهاجرت از حاشیه دریاچه ارومیه

شهروند: سایه‌اش بزرگ و بزرگ‌تر می‌شود. سایه‌ای که سیاه نیست، سفید است اما روزگار سلامتی را سیاه می‌کند. غبارهای نمکی چند سالی می‌شود با مرگ تدریجی دریاچه ارومیه به تهدیدی جدی تبدیل شده‌اند. تهدیدی که به گفته اعضای ستاد احیای دریاچه ارومیه، اگر چاره‌ای برای آن اندیشیده نشود، در آینده‌ای نه چندان دور این غبارها راه سفر در پیش می‌گیرند و در مسیر باد، خود را به شمال شرقی کشور هم می‌رسانند.

نمک هنوز راه سفر به استان‌های دیگر را در پیش نگرفته اما نفس مردم منطقه را تنگ کرده، چند ماهی است، باد که می‌وزد هوا شور می‌شود، طعم نمک می‌دهد و این طعم، تعداد مراجعه‌کنندگان تنفسی به بیمارستان‌های شهرهای حاشیه‌ای را هم بالا برده است. مهدی عیسی‌زاده نماینده مردم میاندوآب چندی پیش دراین‌باره به شهروند گفته بود: «گزارش‌هایی به دست ما رسیده که نشان می‌دهد عمده بیماران مراجعه‌کننده به بیمارستان‌های آذربایجان‌شرقی و غربی بیماران ریوی هستند. 

این نشان می‌دهد، نمک سلامت مردم را تهدید می‌کند.»  سایه تهدید تا جایی بزرگ شد که حرف از مهاجرت به میان آمد و می‌گفتند آذربایجان خالی از سکنه خواهد شد. حتی رئیس‌جمهوری در سفر خود به اردبیل، معضل دریاچه ارومیه را معضلی دانست که سرنوشت، حیات و زندگی ١٤‌میلیون نفر را با مشکل مواجه خواهد کرد.
در ماه‌های گذشته نگرانی‌ها درخصوص تأثیر خشک شدن دریاچه بر سلامتی و حیات مردم منطقه بیشتر از آنچه مطرح می‌شد، پررنگ بود. مسعود تجریشی دبیر کمیته راهبری ستاد احیای دریاچه ارومیه دراین‌باره به «شهروند» گفته بود که «در دریاچه ارومیه ١٠ کانون بحران داریم. قسمت اعظم این کانون‌ها برمی‌گردد به بخش‌هایی که از سطح دریاچه به صورت غیراستاندارد نمک برداشت می‌شود. 

در این بخش‌ها نمک برداشت‌شده، دپو می‌شود و وقتی باد می‌وزد این نمک‌های دپوشده را بلند می‌کند که مطمئنا بر سلامت اثر دارد. این نگرانی که به‌عنوان سرطان به آن اشاره می‌شود، نگرانی است که در «دریاچه آرال» هم تجربه شده است. در آرال دیدیم که نرخ زاد و ولد کاهش یافت و بیماری‌های پوستی و سرطانی افزایش پیدا کرد. می‌توانیم انتظار چنین پیامدهایی را داشته باشیم، البته تاکنون کسی به صورت میدانی گزارشات خانه‌های بهداشت و... را جمع‌آوری نکرده تا به این نتیجه برسیم اما اطلاعاتی که در رابطه با دام به ما داده شده این است که در دام‌ها مشکلات سقط‌جنین افزایش پیدا کرده است.»

حالا پس از ماه‌ها تلاش برای احیای دریاچه ارومیه، گامی هم برای مقابله با ریزگردهای نمکی برداشته شده. قرار است طرح مقابله با گرد و غبارهای نمکی به صورت پایلوت در شهرستان‌های سلماس و دشت لکستان اجرایی شود و پس از آن حواشی دریاچه را به آرامش برساند.

پرویز گرشاسبی، معاون آبخیزداری و امور مراتع و بیابان سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور، در جلسه مبارزه با ریزگردهای حوزه دریاچه ارومیه، با اعلام اختصاص اعتبار برای مقابله با ریزگردهای دریاچه ارومیه گفت: «هدف از سفر به حاشیه دریاچه ارومیه شناسایی کانون ریزگردها در حاشیه دریاچه است که پس از بازدید و ارسال اکیپ کارشناسی برای مهار گرد و غبار حاصل از ریزگردها برنامه‌ریزی سریعی خواهیم داشت. برای این منظور در مساحتی به اندازه ٥ هزار هکتار و با اعتبار بالغ بر ١٢٠‌میلیارد ریال این طرح اجرا خواهد شد تا این ریزگردها محیط‌زیست را تهدید نکنند.»

او در گفت‌وگو با ایسنا، اعتبار درنظر گرفته شده برای اجرای این طرح را ٣٠٠‌میلیارد ریال، اعلام کرد و ادامه داد: «مهار کانون‌های تولید گردوغبار اولویت اول سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور در‌ سال ١٣٩٣ برای احیای دریاچه ارومیه است. تغییرات اقلیمی و بهره‌برداری مضاعف براثرعدم تطبیق با تغییرات اقلیم سبب بروز پدیده ریزگرد در حوزه دریاچه ارومیه شده، بر همین اساس مجموعا ٣٠٠‌میلیارد ریال اعتبار برای مقابله و کنترل گردوغبار و ریزگردهای دریاچه ارومیه پیش‌بینی کرده‌ایم.»

گرشاسبی، سهم استان آذربایجان‌غربی از این اعتبار را ١٢٠‌میلیارد ریال و سهم آذربایجان‌شرقی را ١٨٠‌میلیارد ریال اعلام کرد و گفت: «درخصوص تأمین منابع مالی، این ارقام ثابت نبوده و می‌توان براساس نیازسنجی و تلاش دست‌اندرکاران استانی مقدار بیشتری اعتبار صرف هزینه‌های این طرح کرد.»

معاون آبخیزداری سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور ادامه داد: «شهرستان سلماس و دشت لکستان بعنوان پایلوت طرح‌های آبخیزداری و کنترل گردوغبار و ریزگردها انتخاب شده و بنا داریم حوزه این شهرستان را هرچه سریع‌تر زیر پوشش عملیات آبخیزداری قرار دهیم و طبق برآوردها انتظار داریم در ٣٠٠‌هزار هکتار از عرصه‌های منابع طبیعی ساماندهی چرا و مراتع صورت گیرد که در دو بخش کنترل دام و کنترل چرا انجام می‌شود.»

گرشاسبی تغییر معیشت بهره‌برداران را از اصلی‌ترین مباحث موردتوجه در اجرای طرح مذکور دانست و یادآور شد: «برای افزایش شتاب احیای دریاچه ارومیه باید همه نهادها در این زمینه همکاری کنند.»

سلماس درحالی به‌عنوان یکی از مراکز پایلوت اجرای طرح مقابله با ریزگردهای ارومیه انتخاب شده که گفته می‌شود این شهرستان یکی از قطب‌های دامداری آذربایجان‌غربی است، مسعود حاجی‌علیلو فرماندار سلماس در این جلسه با اشاره به امرارمعاش مردم منطقه با دامداری و کشاورزی و با توجه به خشک شدن دریاچه ارومیه و تغییرات جوی در حوضه این دریاچه گفت: «اگر تمهیداتی درخصوص جلوگیری از ریزگردها صورت نپذیرد شاهد مهاجرت بسیاری در این منطقه خواهیم بود.»