كلنگ هایی كه بی هدف بر زمین خوردند و شكستند!

هارای نیوز :  استانی كه هنوز هم در رویای گذشته پرافتخار خویش باقی مانده و از صدر تا ذیل مسئولان و مردم و نویسندگانش برای سرپوش گذاشتن به عقب ماندگی ها و پس رفت هایش دست به دامان آن افتخارات تاریخی سده های گذشته می شود. غافل از اینكه در عصر متلاطم و پرشتاب جهان امروزی آنچه اهمیت دارد «داشتم داشتم نیست، دارم دارم» است.

كثرت و تعدد طرح های عمرانی و خدماتی در یك جامعه ی در حال توسعه می تواند نشانه مثبتی باشد از روند رو به رشد آن جامعه و به دنبال آن كاهش نرخ بیكاری و تورم و دهها آسیب و ناهنجاری دیگر. و در نهایت كثرت طرح های اجرایی در یك شهر می تواند نمادی از پویایی آن شهر و فعال بودن مردمانش باشد. اما آن تعدد و تكثر الزاماتی دارد كه اگر فراهم نباشند همه ی آن طرح ها تنها در حد پوسته و شعار باقی می مانند و راه به جایی نمی برند. همان پدیده ای كه آذربایجان شرقی اكنون با آن دست به گریبان است.

این تشتت و بی برنامگی را می توان حداقل از دو منبع برداشت كرد.

اول: حجم طرح های نیمه تمام و بلاتكلیفی كه مدت های مدیدی است به حال خود رها شده اند.

دوم: سخنان و انتقادات و گلایه های اخیر استاندار آذربایجان شرقی كه به صراحت از طرح های مطالعه نشده و تامین اعتبار نشده ای سخن می گوید كه تنها برای آمارسازی و خودنمایی و چه بسا عوام فریبی در طی سالهای گذشته شروع شدند و بعد از ایجاد مطالبه در بین مردم و احساس نیاز كاذب به حال خود رها شده اند.

به گفته ی دكتر اسماعیل جبارزاده بیش از 30 هزار میلیارد تومان طرح نیمه تمام در سطح استان وجود دارد كه در طی دوره گذشته در استان و بی شك بدون مطالعه و تامین محل های تامین اعتبار كلنگ شان بر زمین خورده اما حالا این ماشین قراضه طرح های بی برنامه، در نیمه راه، هم بنزین تمام كرده و هم به روغن سوزی افتاده است.

ده ها پروژه از صنایع نفت و پتروشیمی گرفته تا راه و ترابری و معادن و فلزات و خودروسازی و و ورزش و عمران شهری تنها بر روی كاغذ و بخشنامه موجودیت یافتند و سپس كلنگ تبلیغاتی شان بر زمین خورده اما حالا برای به ثمر نشستن آنها حتی با فرض تخصیص 100 درصد بودجه عمرانی، حداقل به 30 سال زمان و بودجه ای معادل با چندین برابر بودجه استانی نیاز است.

وقتی كه سازمان مدیریت و برنامه ریزی در دولت گذشته بی هیچ دلیل توجیهی و به رغم مخالفت جدی كارشناسان از سیستم مدیریتی ما حذف شد باید هم شاهد چنین آشفتگی در سیستم های نظارتی، تحقیقاتی و برنامه ریزی باشیم. به عبارت دیگر این حجم طرح های نیمه تمام «نان بیاتی بود كه دولت نهم و دهم بر سر سفره ی دولت های بعد از خود گذاشت» و بدین ترتیب همه ی مناطق كشور و به ویژه آذربایجان شرقی با انبوه طرح های نیمه تمام و بلاتكلیف دست به گریبان شده است.

اولین طفل ناقص الخلقه ی این شیوه ی پراشتباه مدیریتی، استهلاك سنگین و پرهزینه طرح ها است. از كارگاه های نیمه فعال گرفته تا ابزار و مواد خام و تداركاتی كه به حال خود رها شده اند تا در طوفان حوادث طبیعی و غیر طبیعی، هدر رفت سرمایه های ملی و استانی و در نهایت بدبینی و نارضایتی مردم را رقم بزنند.

 استانی كه هنوز هم در رویای گذشته پرافتخار خویش باقی مانده و از صدر تا ذیل مسئولان و مردم و نویسندگانش برای سرپوش گذاشتن به عقب ماندگی ها و پس رفت هایش دست به دامان آن افتخارات تاریخی سده های گذشته می شود. غافل از اینكه در عصر متلاطم و پرشتاب جهان امروزی آنچه اهمیت دارد «داشتم داشتم نیست، دارم دارم» است.

دستاورد شوم دیگر چنین رفتار نسنجیده ای در حوزه مدیریت منابع و آمارسازی در نهایت به عقب ماندگی استان در بحث توسعه می انجامد. همان نكته ای كه استاندار منتقد آذربایجان شرقی هم به آن اشاره می كند:

«متاسفانه در طول سال‌های گذشته وضعیت استان از نظر شاخص‌های توسعه افت كرده و امروز جایگاه خوبی برای استان متصور نیست!»

هر چند جبارزاده به صراحت در مورد رتبه و جایگاه استانی كه روزگاری بر اولین بودنش در عرصه تولید و مدیریت و صنعت و بودجه می بالیدیم اشاره نكرده اما ناگفته پیداست كه رتبه آذربایجان شرقی در مباحث توسعه متوازن حداقل دو رقمی بوده و در میانه های جدول مقایسه ای قرار دارد.

بنا به اعلام استاندار آذربایجان شرقی، افزایش نرخ بیكاری، كاهش سن اعتیاد و افزایش آمار معتادان و بروز بحران در واحدهای صنعتی و تولیدی از جمله معضلات اساسی استان است كه از دوره های گذشته به یادگار مانده است. معضلاتی كه هر یك از آنها می تواند برای شكستن كمر یك جامعه پویا و در حال گذار كافی باشد.

در چنین شرایطی، درك شرایط موجود و واقع بینی به جای آرمانگرایی غیر واقعی و اجتناب از آمارسازی های منسوخ تنها نسخه ای است كه می توان برای عبور از این بحران های بزرگ تجویز كرد.

گذشته از كنار فرضیات و شكل تئوریك این مشكلات، برای رها شدن از بار سنگین طرح های نیمه تمام باید در باورهای غیر علمی مدیریتی تجدید نظر كرد و دست بخش خصوصی و غیر دولتی را به گرمی فشرد. مانع تراشی و بهانه جویی در این مقطع، بزرگترین جفا در حق سرنوشت آینده این جامعه و فرزندان آن است. در این شرایط دیكته كردن برخی مقررات دست و پاگیر و سنگ اندازی پیش پای سرمایه گذاران و تحمیل برخی نظرات نسنجیده می تواند به فرار سرمایه ها و تكرار تراژدی تلخ دهه های شصت و هفتاد یعنی «فرار مغزها» و « فرار سرمایه ها» منتهی شود.

توسعه استان و پویایی طرح های عمرانی و ختم به خیر آنها آرزوی هر آذربایجانی عاشق پیشه است.

منبع : امید تبریز/ محمد امین خوش نیت