در واقع روحانی به منتقدانی كه درون كوپه ها و واگن های قطار نشسته اند و دارند درباره نحوه مقابله با گسترش ارتباطات بحث می كنند یادآوری می كند كه خود قطار به سوی بازار پیام در حركت است و به آن ایستگاه كه برسد این محدودیت ها به كار نمی آید و باید به فكر چینش غرفه خودشان در این بازار باشند.
« كم كم به نقطه ای خواهیم رسید كه جایی برای استبداد پیام نباشد. »
این سخن رییس جمهور روحانی را می توان فنی ترین بخش از اظهارات او در جشنواره ارتباطات دانست. اما در عین حال سوء تفاهم خیز است چون ممكن است این ذهنیت را ایجاد كند كه انگیزه سیاسی در آن مستتر است.

اگر چه اقتضای ریاست جمهوری، سیاست مداری و سیاست ورزی و بیان سخنان سیاسی است اما در این عبارت خاص اتفاقا آنچه آقای روحانی گفته صرفا بیان یك واقعیت در علم ارتباطات نهفته است. هر چند كه تعبیر پایان « انحصار پیام» درست تر به نظر می رسید. چرا كه «استبداد» در مقابل «آزادی» قرار می گیرد حال آن كه در اینجا بحث «بازار پیام» و امكان تبادل مطرح است.

در سال 1964 مك لوهان در یك پیش بینی ژول ورنی گفته بود 50 سال دیگر عصر الكترونیك فراگیر فرامی رسد. 50 سال پس از آن همین سال 2014 میلادی است كه در آن قرار داریم. اما این اتفاق 24 سال پیش و در 1990 رخ داد. همان كه مك لوهان پیش بینی كرده بود:

 «در عصر الكترونیك فراگیر یك سیستم مركزی عصبی یا اینترنت، تمام اهالی كره زمین را در بر می گیرد و با جا به جایی آنی و مداوم اطلاعات در تمام كره زمین پدیده جهش اطلاعات رخ می دهد. این جهان بزرگ روز به روز كوچك تر خواهد شد. گویی انسان ها در یك قبیله جهانی یا در یك دهكده بزرگ زندگی می كنند. ارتباطات در دهكده جهانی بیشتر حالت میان فردی خواهد شد.»

در نیمه اول دهه 90 پخش مستقیم ماهواره ای كل آسیا را پوشش می داد.در سال 94 وب سایت یاهو راه افتاد و با اتصال سامانه های ملی به جهانی عملا دهكده جهانی شكل گرفت.

در میانه های همان دهه 90 پیش بینی شد تا 30 سال دیگر پدیده ای به نام «بازار پیام» یا «مسیج بازار» شكل می گیرد. جالب این كه در كتب زبان اصلی ارتباطات هم كلمه «بازار» آمده كه ریشه فارسی دارد و نه «ماركت».

بازار پیام در واقع مرحله بعد از دهكده جهانی است. اكنون روشن تر می شود كه رییس جمهور چه می خواهد بگوید. «نقطه ای كه كم كم به آن می رسیم كه در آن استبداد ( انحصار) پیام نباشد» در واقع همان بازار پیام است كه در پی دهكده جهانی رخ می نماید و در واقع آقای روحانی می خواهد بگوید خود را برای عرضه متاع تان در این بازار آماده كنید. بازاری كه هم اینك نیز تا اندازه ای به راه افتاده است.

منظور از بازار پیام این است كه همه می توانند «فرستنده» پیام باشند نه این كه فرستندگی در اختیار قلیلی باشد و سهم اكثریت تنها گیرندگی.

دكتر محسنیان راد سال ها پیش در برنامه تلویزیونی «تیراژه» در شبكه چهارم سیما می گفت تا چند ده سال دیگر شاهد انقلاب زبانی و هوش مصنوعی خواهیم بود و مشكل زبان در ارتباطات حل خواهد شد و با دستگاه های بسیار كوچك به اندازه تلفن همراه می توان با تلویزیون ارتباط برقرار كرد.

این كه رییس جمهور می گوید دوران تریبون های یك طرفه تمام شده نیز بیان یك واقعیت از علم ارتباطات است. این كه دوران مخاطب دوره ارسطویی كه مات و مبهوت گوش فرا می داد یا صرفا گیرنده و مصرف كننده بود تمام می شود و عصر «ارتباط گیر گزینش گر» فرا می رسد یا فرا رسیده است.

در بازار پیام مخاطب به مشتری تبدیل می شود و حق انتخاب دارد و با زبان دكتر محسنیان راد در این بازار «حجره ها از عمق بزرگ می شوند نه از دهانه».

همان گونه كه آدمی از كهكشان ارتباط شفاهی وارد كهكشهان گوتنبرگ ( عصر چاپ و ارتباط نوشتاری) شد و بعد با اختراع رادیو پا به كهكشان ماركونی گذاشت در پی دهكده جهانی نیز بازار پیام شكل می گیرد كه به انحصار پایان می دهد و اتفاقا همان گونه كه رییس جمهور گفته است می تواند فرصت باشد نه تهدید.

 در واقع روحانی به منتقدانی كه درون كوپه ها و واگن های قطار نشسته اند و دارند درباره نحوه مقابله با گسترش ارتباطات بحث می كنند یادآوری می كند كه خود قطار به سوی بازار پیام در حركت است و به آن ایستگاه كه برسد این محدودیت ها به كار نمی آید و باید به فكر چینش غرفه خودشان در این بازار باشند.
منبع : عصر ایران؛ مهرداد خدیر